ZB'den nibble'a dönüştürücü

Zettabayt nedir?

Zettabayt (ZB), Uluslararası Birimler Sistemi’nde (SI) dijital depolama birimidir ve $10^{21}$ bayta (1 000 000 000 000 000 000 000 bayt) eşittir. Küresel internet trafiği veya astronomik veri kümeleri gibi devasa veri hacimlerini ölçmek için kullanılır. Örnek olarak, 1 ZB yaklaşık 250 milyar DVD’yi depolayabilir.

Zebibayt nedir?

Zebibayt (ZiB), ikili sistemde (IEC 80000-13 standardı) kullanılan bir birimdir ve $2^{70}$ bayta (1 180 591 620 717 411 303 424 bayt) eşittir. İşletim sistemleri veya donanım tasarımı gibi bellek yönetiminin ikinin kuvvetleriyle uyumlu olduğu hesaplama bağlamlarında kullanılır. “Zebi” (Zi) öneki, ikili ölçeklemeyi açıkça belirtir ve SI birimleriyle karışıklığı önler.

Nibble nedir?

Nibble (veya nybble), 4 bitten oluşur ve standart 8 bitlik bir baytın yarısıdır. 16 olası değeri (0–15 ondalık) temsil eder ve genellikle onaltılık basamakları kodlamak için kullanılır (örneğin, F = 1111). Nibble’lar, CPU kayıt işlemleri veya düşük seviyeli veri ayrıştırma gibi ikili işlemleri kolaylaştırır.

Ondalık (SI) ve ikili (IEC) sistemler

Veri ölçümünde iki standart kullanılır:

• SI (ondalık): Birimler $10^n$ ile ölçeklenir, depolama üreticileri ve telekom sektörü tarafından tercih edilir. Örnekler: kilobayt (KB = $10^3$ bayt), zettabayt (ZB = $10^{21}$ bayt).
• IEC (ikili): Birimler $2^n$ ile ölçeklenir, yazılım ve bellek mimarisinde kullanılır. Örnekler: kibibayt (KiB = $2^{10}$ bayt), zebibayt (ZiB = $2^{70}$ bayt).
  Tarihsel olarak, SI öneklerinin ikili sistemde yanlış kullanımı karışıklığa yol açmıştır. IEC, 1998’de ikili önekleri standartlaştırarak bu sorunu çözmüştür.

Dönüşüm formülleri

Dönüşümler şu ilişkilere dayanır:

1. ZB’den nibble’a:
   $1$ ZB = $10^{21}$ bayt
   $1$ bayt = $2$ nibble
   Bu nedenle:
   $1$ ZB = $10^{21} \times 2 = 2 \times 10^{21}$ nibble

2. ZiB’den nibble’a:
   $1$ ZiB = $2^{70}$ bayt
   $1$ bayt = $2$ nibble
   Bu nedenle:
   $1$ ZiB = $2^{70} \times 2 = 2^{71}$ nibble

3. Nibble’dan ZB/ZiB’ye:

   • ZB = $\frac{\text{nibble}}{2 \times 10^{21}}$
   • ZiB = $\frac{\text{nibble}}{2^{71}}$

Dönüşüm referans tablosu

Dönüşüm örnekleri

Örnek 1: 5 ZB’yi nibble’a çevirin.

• $5$ ZB = $5 \times 2 \times 10^{21} = 10^{22}$ nibble
• Bağlam: 5 ZB, 2025 yılında günlük küresel veri üretimine yaklaşık olarak eşittir.

Örnek 2: 0,25 ZiB’yi nibble’a çevirin.

• $0,25$ ZiB = $0,25 \times 2^{71} = 2^{69}$ nibble
• Hesaplama: $2^{69} = 590 295 810 358 705 651 712$ nibble.

Örnek 3: $9 \times 10^{21}$ nibble’ı ZB ve ZiB’ye çevirin.

• ZB’ye: $\frac{9 \times 10^{21}}{2 \times 10^{21}} = 4,5$ ZB
• ZiB’ye: $\frac{9 \times 10^{21}}{2^{71}} \approx 0,037$ ZiB (çünkü $2^{71} \approx 2,36 \times 10^{21}$)

Tarihsel bağlam

“Bayt” terimi ilk kez 1956’da (IBM’den Werner Buchholz) ortaya çıkmıştır. “Zetta” (SI) 1991’de, “zebi” (IEC) ise 2005’te ikili/SI çakışmalarını çözmek için eklenmiştir. Nibble’ın adı, “yarım bayt” anlamına gelir ve 1970’lerdeki erken bilgisayar döneminde türetilmiştir.

Sık sorulan sorular

3 zebibaytta kaç nibble vardır?

$3$ ZiB = $3 \times 2^{71}$ nibble = $7,077 \times 10^{21}$ nibble.

• Ayrıntı: $2^{71} = 2 361 183 241 434 822 606 848$, yani $3 \times 2^{71} = 7 083 549 724 304 467 820 544$.

1 zettabayt neden 1 zebibayta eşit değildir?

ZB, $10^{21}$ bayt (ondalık) kullanırken, ZiB $2^{70}$ bayt (ikili) kullanır. $2^{70} \approx 1,181 \times 10^{21}$ olduğundan, 1 ZiB, 1 ZB’den yaklaşık %18,1 daha büyüktür.

1,5e+22 nibble’ı zettabayta nasıl çeviririm?

$\frac{1,5 \times 10^{22}}{2 \times 10^{21}} = 7,5$ ZB.

• Bağlam: Bu, yaklaşık 1.875 yıllık 4K video akışına eşittir.

Bu dönüşümleri RAM (rastgele erişimli bellek) için kullanabilir miyim?

Evet! RAM, IEC birimlerini (örneğin, ZiB) kullanırken, depolama sürücüleri genellikle SI (ZB) kullanır. Bellek hizalama görevleri için nibble’ı ZiB’ye çevirin.

Zettabayt ölçekli dönüşümlerin en büyük pratik kullanımı nedir?

Exa ölçekli hesaplama veya küresel veri ağlarını modellemek. Örneğin, 2023 internet trafiği (~3,4 ZB) nibble’a çevrildiğinde $6,8 \times 10^{21}$ nibble elde edilir.